Porażenie nerwu twarzowego należy do najczęściej występujących typów porażenia nerwów czaszkowych. U jednych pacjentów objawia się zaledwie lekkim opadnięciem kącika ust, podczas gdy u innych dochodzi do całkowitego sparaliżowania mimicznych mięśni twarzy. Jakie są dokładne objawy i przyczyny tej przypadłości? Jak przebiega leczenie i rehabilitacja porażenia nerwu twarzowego?
Porażenie nerwu twarzowego – objawy
Porażenie nerwu twarzowego nie tylko zaburza mimikę twarzy, lecz także wpływa na czucie smaku, produkcję śliny i łez. Dzieje się tak dlatego, że mięsień twarzowy zawiera włókna czuciowe, ruchowe oraz przywspółczulne. U większości naszych pacjentów porażenie obejmuje tylko jedną część twarzy. Dzielimy je na:
Obwodowe – występuje, gdy porażenie dotyka wyłącznie obrębu samych włókien nerwu twarzowego i obejmuje część twarzy, po której znajduje się uszkodzony nerw.
Ośrodkowe – dotyczy uszkodzenia jądra nerwu twarzowego w mózgowiu. W wyniku tego objawy są odczuwalne po przeciwnej, dolnej stronie twarzy w stosunku do uszkodzonego nerwu.
Często pacjenci, którzy zgłaszają się do nas na rehabilitację z porażeniem nerwu twarzowego, mają problem z:
- unoszeniem brwi
- gwizdaniem
- marszczeniem czoła
- zamknięciem oka po stronie uszkodzonego nerwu
- osłabionym czuciem w przedniej części języka
- zaburzeniami wydzielania łez i śliny
- brakiem czucia w przedniej części twarzy
Porażenie nerwu twarzowego – przyczyny
Osoby w różnych przedziałach wiekowych chorują na porażenie nerwu twarzowego, przyczyny natomiast nie są do końca ustalone. U niektórych pacjentów schorzenie jest wrodzone. Natomiast do pozostałych najczęściej występujących przyczyn należą:
- infekcje (półpasiec, przewlekłe zapalenie ucha środkowego lub borelioza)
- przebyte urazy czaszki, np. pęknięcia w okolicy skroniowej
- nawracający stan zapalny ślinianki przyusznej
- zespół Guillaina-Barreg
- sarkoidoza
- stwardnienie rozsiane
- poród z użyciem kleszczy, podczas którego dochodzi do uszkodzenia nerwu twarzowego
- zakażenie wirusem opryszczki
- zatokowy udar mózgu
- zespół Ramsaya-Hunta
- cukrzyca
- nadczynność tarczycy
- zespół Melkerssona-Rosenthala
- miastenia
- powikłania po przebytych operacjach w obrębie twarzy
To najczęściej występujące przyczyny porażenia nerwu twarzowego, które występują u naszych pacjentów. Jednak bez względu na ich rodzaj, należy jak najszybciej rozpocząć leczenie, aby odzyskać sprawność mięśni mimicznych.
Porażenie mięśnia twarzowego – leczenie
Pacjenci często skarżą się na dokuczliwe objawy, które wywołuje porażenie mięśnia twarzowego. Leczenie natomiast skupia się na fizjoterapii neurologicznej. Polega na indywidualnym dobraniu zabiegów i ćwiczeń do stopnia uszkodzenia nerwu. Rehabilitacja najczęściej przebiega wieloetapowo.
Pacjent pod opieką rehabilitanta wykonuje ćwiczenia mimiki twarzy, której funkcjonowanie zostało zaburzone. Polegają one na próbie gwizdania, marszczenia czoła oraz robienia min wyrażających emocje. W trakcie ćwiczeń często wykorzystujemy lustro, które wzmacnia efekt terapii. U pacjentów, którzy zgłaszają się do nas z cięższym stopniem porażenia nerwu twarzowego stosujemy kinesiotaping. Metoda polega na naklejaniu specjalnych taśm w odpowiednich miejscach, które zmniejszają napięcie mięśni, ból oraz ułatwiają funkcjonowanie. Znakomite efekty w odzyskaniu czucia przynoszą też metody terapeutyczne: PNF, Castillo-Morales lub Vojty. Stosujemy również zabiegi fizykalne. Do najskuteczniejszych należą elektrostymulacja oraz laser.
Porażenie mięśnia twarzowego dotyka osób w różnym wieku, ale jeżeli tylko wystąpią objawy, to należy jak najszybciej rozpocząć rehabilitację. Im prędzej rozpoczęte zabiegi, tym szybszy powrót do sprawności mięśnia twarzowego.
