Udar mózgu stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia chorego, ponieważ powoduje nieprawidłowości dopływu krwi do mózgu w wyniku zablokowania bądź pęknięcia tętnicy zaopatrującej mózg w krew. Dzielimy go na niedokrwienny i krwotoczny. Warto poznać objawy tego schorzenia, ponieważ dzięki temu możliwie jest udzielenie szybkiej pomocy choremu. Choroba powoduje wiele powikłań, które często uniemożliwiają samodzielne funkcjonowanie pacjenta. Dlatego po zauważeniu niepokojących objawów trzeba jak najszybciej wezwać karetkę pogotowia pod numerem 999 lub 112. Jak rozpoznać objawy udaru mózgu? Jak przebiega jego leczenie i rehabilitacja?

 

Udar mózgu – przyczyny

Udar mózgu to choroba, która może mieć kilka przyczyn i dzieli się na 2 typy: krwotoczny i niedokrwienny. Bez względu na typ, kluczową rolę odgrywa szybkie udzielenie pomocy medycznej choremu.

Udar krwotoczny – występuje wskutek wylewu krwi do mózgu, najczęściej u osób z wysokim ciśnieniem tętniczym. Nadciśnienie może być skutkiem wysokiego poziomu złego cholesterolu (LDL), powodującego powstawanie blaszek miażdżycowych w tętnicach żył, które po oderwaniu tworzą zator. W ten sposób dochodzi do pęknięcia tkanki, a krew wylewa się do mózgu. W takim przypadku chory najczęściej traci przytomność.

Udar niedokrwienny – podobnie jak poprzedni typ, spowodowany jest zatorem powodującym częściowe niedokrwienie naczynia, które zostaje uszkodzone. Najczęściej doświadczają go osoby z miażdżycą tętnic, która utrudnia przepływ krwi, a wraz z nią tlenu do mózgu.

Choroba może być spowodowana: wadami serca, genami, czerwienicą (nadkrwistością), cukrzycą lub kruchością naczynek.

Żeby uniknąć udaru, należy systematycznie kontrolować poziom złego cholesterolu oraz kontrolować ciśnienie krwi. Jego wartości powinny być maksymalnie zbliżone do  120/80 mmHg. W przypadku wysokiego ciśnienia trzeba skonsultować się z lekarzem, który ustali przyczynę i zastosuje odpowiednie leczenie. W niektórych przypadkach wystarczy zmiana diety i odpowiednia dawka ruchu, a winnych wymagane jest leczenie farmakologiczne.

Udar mózgu – objawy

Udar mózgu wywołuje szybkie objawy, dlatego w przypadku ich rozpoznania należy bezzwłocznie wezwać pomoc medyczną. Im szybciej podjęte leczenie, tym większa szansa na odzyskanie pełnej sprawności pacjenta. Do najczęściej występujących objawów udaru należą:

• zaburzenia mowy, połykania, jedzenia
• zaburzenia rozpoznawania otoczenia, zaburzenia świadomości, przytomności
• drętwienie kończyn
• zawroty głowy i nudności
• paraliż niektórych części ciała wskutek uszkodzenia tkanek mózgu
• zaburzenia rytmu serca, termoregulacji, ciśnienia krwi

Udar mózgu może być poprzedzony takim symptomami jak: zawroty, ból głowy oraz wymioty. W takim przypadku należy jak najszybciej dokonać pomiaru ciśnienia tętniczego i w razie potwierdzenia objawów wezwać pogotowie.

Udar mózgu – leczenie

W pierwszym rzucie leczenia udaru mózgu podawane są leki na obniżenie ciśnienia, aby zapobiec dalszym uszkodzeniom w mózgu. Pacjent otrzymuje również leki przeciwzakrzepowe, aby usprawnić krążenie krwi i rozpuścić zator. Leczenie odbywa się w trakcie hospitalizacji chorego, podczas której poddawany jest badaniom w celu określenia stanu uszkodzenia mózgu. Najczęściej po przebytym udarze mózgu pacjenci do końca życia przyjmują środki regulujące ciśnienie krwi oraz przeciwzakrzepowe. Kluczową rolę w  powrocie do sprawności ruchowej pełni rehabilitacja, jednak jej program powinien obejmować wszystkie sfery funkcjonowania chorego (fizyczną, poznawczą, emocjonalną i społeczną).

Udar mózgu – rehabilitacja

Rehabilitacja po przebytym udarze mózgu to proces długotrwały. Pierwszym jej etapem jest przygotowanie układu ruchu pacjenta do intensywniejszych ćwiczeń w celu odzyskania lub zwiększenia sprawności ruchowej. Fizjoterapeuta wykonuje ćwiczenia, których celem jest zapobieganie odleżynom oraz zapaleniu płuc wskutek długotrwałego przebywania  w pozycji leżącej. W zależności od stanu pacjenta, pierwszy etap fizjoterapii twa ok. 3 tygodni. Po opuszczeniu szpitala stosowana jest terapia indywidualna – w zależności od powstałych zmian  w poszczególnych częściach ciała. Ostatnim etapem jest tzw. rehabilitacja środowiskowa, która może trwać kilka lat.

W przypadku wystąpienia udaru mózgu często stosuje się metodę PNF (czyli proprioceptywne nerwowo-mięśniowe torowanie/ułatwianie ruchu). Metoda ta oparta jest na neurofizjologicznych zasadach wykonywania czynności ruchowych i ich rozwoju w trakcie życia człowieka, wykorzystywana do odzyskiwania utraconych lub kształtowania zaburzonych umiejętności ruchowych. Ponadto to, stosuje się ćwiczenia wytrzymałościowe, oporowe (poprawiające siłę mięśniową kończyn) oraz biofeedback. Najważniejsze, by pacjent rehabilitowany był przez przeszkolony zespół.