Aktywność fizyczna jest niezbędna do zachowania sprawności ruchowej oraz procesów życiowych zachodzących w organizmie. Podczas wysiłku organizm dotlenia się oraz dochodzi do powstania pompy mięśniowej. Dzięki temu tkanki zostają lepiej odżywione. Jednak uprawianie sportu niesie za sobą ryzyko kontuzji. Do często występujących należy naderwanie mięśnia czworogłowego uda. Jakie są jego objawy, leczenie i na czym polega rehabilitacja?

 

 

Charakterystyka mięśnia czworogłowego uda

W skład mięśni uda wchodzi również mięsień czworogłowy uda. Odgrywa kluczową rolę w biomechanice kończyny i posiada 4 głowy. Najbardziej niezależnymi są: głowa przednia, dwustawowa, tworzy mięsień prosty uda. Natomiast głowy: pośrednia, przyśrodkowa i boczna są ze sobą pozrastane i posiadają wspólne ścięgno, kończące się na rzepce i kości piszczelowej. Mięsień czworogłowy uda składa się z:

• Mięśnia prostego uda – posiada gęste i krótkie włókna, przez co jego siła jest duża. Znajduje się na powierzchni przedniej uda i w znacznym stopniu pokrywa go mięsień krawiecki. Posiada rozdwojone przyczepy, a przednia odnoga zaczyna się nad początkiem więzadła biodrowo-udowego. Z kolei tylna odnoga znajduje się między górnym brzegiem panewki a torebką stawu biodrowego.
• Mięsień obszerny boczny – jest najsilniejszym mięśniem uda. Znajduje się na jego powierzchni bocznej i przylega do trzonu kości udowej. Pokrywa go jedynie napinacz powięzi szerokiej oraz pasmo biodrowo-piszczelowe powięzi szerokiej.
• Mięsień obszerny przyśrodkowy – rozciąga się po stronie przyśrodkowej i przedniej uda. Jedynie w początkowej części pokrywa go mięsień krawiecki. Ściśle przylega do przyśrodkowej i przedniej kości udowej, ale nie przyczepia się do nich bezpośrednio.
• Mięsień obszerny pośredni – to mięsień głowy pośredniej, który znajduje się  na powierzchni przedniej i bocznej kości udowej.  Z przodu pokrywa go mięsień prosty uda, natomiast po bokach boczna i przyśrodkową głową. Jego włókna są częściowo zrośnięte z głowami.

Naderwanie mięśnia czworogłowego uda upośledza funkcjonowanie stawu kolanowego i biodrowego. To główny prostownik, który prostuje staw kolanowy oraz stabilizuje kolano. Wspomaga mięsień biodrowo-lędźwiowy w zgięciu stawu biodrowego. 

Naderwanie mięśnia czworogłowego uda – przyczyny

Do naderwania mięśnia czworogłowego uda dochodzi w różnych sytuacjach. Do bezpośrednich przyczyn urazu należą:

• przeciążenia mięśnia w trakcie treningu przez nieodpowiednie dopasowanie ciężarów
• brak odpowiedniej rozgrzewki i rozciągania przed oraz po zakończeniu treningu
• szybki i niekontrolowany ruch kończyny dolnej
• wypadek komunikacyjny

Natomiast pośrednimi przyczynami są częste mikrourazy mięśnia oraz przewlekłe przeciążenia.

Naderwanie mięśnia czworogłowego uda – objawy

U pacjentów z naderwaniem mięśnia czworogłowego uda występują:

• ból o charakterze ostrym, który pojawia się tuż po urazie
• podskórny krwiak, powstały wskutek uszkodzenia naczyń krwionośnych
• obrzęk w miejscu naderwania
• stan zapalny i zwiększona wrażliwość na dotyk
• wyraźne zagłębienie w miejscu naderwania

Istnieją 3 stopnie naderwania mięśnia czworogłowego uda:

• I stopień – łagodny ból, który szybko zanika i nie ogranicza znacznie sprawności fizycznej
• II stopień – umiarkowany ból, który nie pozwala na wykonywanie zaawansowanych ćwiczeń ruchowych
• III stopień – silny ból, uniemożliwiający wykonywanie jakiegokolwiek ruchu

Naderwanie mięśnia czworogłowego uda – leczenie

Leczenie farmakologiczne naderwania mięśnia czworogłowego uda polega na przyjmowaniu środków przeciwbólowych i zmniejszających stan zapalny. Stosowane są również maści i żele, które usprawniają krążenie oraz przyspieszają usuwanie krwiaka i regenerację tkanek. Kluczową rolę odgrywa terapia manualna, dzięki której pacjent może odzyskać sprawność ruchową. Celem zabiegów manualnych jest zmniejszenie obrzęku, bólu oraz stanu zapalnego. W kolejnym etapie wykonywane są zabiegi, które zmniejszają napięcie w mięśniu czworogłowym uda oraz zwiększają jego elastyczność. Z czasem wprowadzane są ćwiczenia wzmacniające mięsień oraz zwiększające jego zakres ruchowy.

Naderwanie mięśnia czworogłowego uda to uraz, który dotyka sportowców oraz osób wykonujących ciężką pracę fizyczną. Kluczową rolę odgrywa szybkie rozpoczęcie leczenia i odpowiednio dobrane zabiegi rehabilitacji.