Tomografia komputerowa w skrócie TK lub CK (ang. computed tomography) to powszechnie stosowane badanie z zakresu diagnostyki obrazowej. Obraz uzyskiwany jest dzięki promieniom Rentgena. Na czym polega to badanie i w jakich przypadkach jest stosowane?

 

 

Tomografia komputerowa – na czym polega?

Tomografia komputerowa polega na wykonaniu kilku obrazów (przekrojów) badanego narządu za pomocą promieni rentgenowskich (X). Promienie emituje specjalna głowica, która porusza się wokół długiej osi wybranej partii ciała pacjenta a wiązka promieniowania rentgenowskiego przyjmuje kształt wachlarza. Metoda pozwala uzyskać obrazy na różnych płaszczyznach oraz warstwach, co umożliwia uzyskanie dokładnej diagnozy.

Uzyskane obrazy zostają przesłane do komputera, który przetwarza je na 2D lub 3D. Podczas przeprowadzania badania pacjent musi pozostać w bezruchu przez określoną ilość czasu, aby nie doszło do powstania artefaktów zaburzających wynik badania. Przebywa w pozycji: na plecach, boku lub brzuchu – zgodnie z instrukcjami osoby wykonującej badanie.

Dzięki wprowadzeniu spiralnej TK technika ta stała się jedną z podstawowych metod radiologicznych i charakteryzuje się znacznie większą możliwością różnicowania tkanek. W badaniu tym ocenia się zarówno kości, jak i tkanki miękkie i narządy wewnętrzne. TK pozwala wykryć różne ukryte schorzenia. Należą do nich m.in.: choroby układu nerwowego, narządów jamy brzusznej i klatki piersiowej, gardła, uszu, oczu, kręgosłupa oraz stawów.

Umożliwia diagnostykę i ocenę stopnia zaawansowania procesów nowotworowych, pozwala znaleźć zbiorniki płynu, torbiele, ropnie, krwiaki. Ponadto, stanowi podstawę badania w przypadku udaru mózgu w celu zróżnicowania pomiędzy udarem niedokrwiennym i krwotocznym.

Tomografia komputerowa – jak się przygotować?

Tomografia komputerowa wymaga odpowiedniego przygotowania w celu uzyskania wiarygodnych wyników. Pacjent powinien zjeść ostatni posiłek min. 6 godzin przed badaniem. Przez 2 dni należy pić duże ilości płynów (najlepiej 2 l niegazowanej wody na dobę), aby nawodnić organizm. Osoba zgłaszająca się na badanie powinna poinformować specjalistę o wszystkich schorzeniach, na które cierpi. W przypadku przebytych tomografii należy zabrać ze sobą wyniki. Badanie TK wykonywane jest wyłącznie na podstawie skierowania lekarskiego.

Tomografia komputerowa – przebieg badania

Tomografia komputerowa wykonywana jest w celu uzyskania dokładniejszego obrazu badanego narządu lub tkanki niż RTG (podstawowe badanie Rentgena). Zabieg najczęściej trwa do 10 – 15 minut. U niektórych pacjentów wykonywana jest tomografia z kontrastem. Po podaniu środka kontrastowego pacjent może odczuwać zawroty głowy, mdłości, a nawet lekkie kołatanie serca. W trakcie wykonywania zdjęć musi zachować bezruch oraz wstrzymać oddech – o czym informuje specjalista.  Pacjent układa się na specjalnym łóżku, które zostaje wsunięte do środka gantry. Lampy rentgenowskie znajdują się w głowicy, która w momencie wykonywania zdjęcia pozostaje nieruchoma.

Tomografia komputerowa kręgosłupa – kiedy jest wykonywana?

Tomografia komputerowa umożliwia zdiagnozowanie patologicznych zmian w kręgosłupie. Podczas badania głowica powoli przemieszcza się wzdłuż linii kręgosłupa i wykonuje serię zdjęć/obrazów. Metoda umożliwia uzyskanie obrazu struktur mniejszych niż 1 mm. W niektórych przypadkach podawany jest dożylnie kontrast, dzięki któremu możliwe jest zobrazowanie nawet najdrobniejszych zmian w tkankach kręgosłupa (kręgach, krążkach międzykręgowych, itd). Najczęściej lekarz zleca tomografię komputerową w następujących przypadkach:

• stany pourazowe, przy podejrzeniach uszkodzenia kręgosłupa lub rdzenia kręgowego
• zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa
• podejrzenie wypadnięcia krążka międzykręgowego (dysku)
• podejrzenie zmian nowotworowych w kręgosłupie
• diagnozowanie przyczyn bólu kręgosłupa i nieprawidłowości w funkcjonowania układu ruchu

Przeciwwskazaniem do wykonania badania TK jest ciąża, ponieważ  emitowane promieniowanie jest kilkukrotnie silniejsze niż podczas badania RTG. Z tego względu tomografia komputerowa jest stosowana jedynie u ciężarnych kobiet, u których istnieje zagrożenie życia. Do kolejnych przeciwwskazań należą: nadczynność tarczycy,  choroby nerek lub uczulenie na środek kontrastowy – jeżeli jest konieczny do podania.

Tomografia komputerowa pozwala wykryć wszelkiego rodzaju zmiany, które wywołują ból i problemy z poruszaniem pacjenta . Fizjoterapeuta dobiera zakres ćwiczeń i zabiegów w oparciu o wynik badania. Celem rehabilitacji jest zmniejszenie bólu oraz zapobieganie powstawaniu dalszych zmian w kręgosłupie.