Chondromalacja rzepki prowadzi do degradacji chrząstki stawowej. Najczęściej dotyka stawu rzepkowo-udowego i jest skutkiem przebytych urazów. Jak rozpoznać objawy tego schorzenia? Jak przebiega leczenie i rehabilitacja?
Chondromalacja rzepki – czym jest?
Chondromalacja rzepki powoduje rozmiękanie chrząstki stawowej. Wskutek tego tkanka kostna i podchrzęstna w stawie nie posiadają ochrony. Schorzenie często jest skutkiem urazów mechanicznych stawu rzepkowo-udowego, nadwagi lub uprawiania sportów siłowych, które powodują przeciążenia kolan. Schorzenie wywołuje ból, który nasila się w trakcie chodzenia, a podczas zginania kolana chory odczuwa ,,przeskakiwanie”. Rzepka nie posiada własnych nerwów, ani naczynek. Wskutek tego nie regeneruje się samoistnie, a zmiany patologiczne są nieodwracalne. Z powodu braku unerwienia, pacjenci odczuwają ból dopiero w zaawansowanej fazie schorzenia, gdy dojdzie do poważnych uszkodzeń chrząstki.
Chondromalacja rzepki – przyczyny
Chondromalacja rzepki poza mechanicznymi urazami stawu, często jest spowodowana:
- zmianami zwyrodnieniowymi w stawie kolanowym
- ostrym zwichnięciem rzepki,
- nawracającym podwichnięciem rzepki,
- wadą w budowie kolan, np. koślawością
- osłabieniem lub dużym napięciem mięśni przy kolanie, przez co dochodzi do braku stabilizacji
Według Outerbridge`a występują 3 stopnie uszkodzenia rzepki wskutek chondromalacji:
I stopień – w obrębie chrząstki pojawia się zmiękczenie, a zamiany są powierzchowne
II stopień – głębokość zmian sięga do połowy chrząstki stawowej, pojawiają się pierwsze uszkodzenia w chrząstce
III stopień – patologiczne zmiany obejmują większą część chrząstki stawowej, a uszkodzenia sięgają do kości podchrzęstnej
IV stopień – to zaawansowany stopień uszkodzenia chrząstki stawowej, wskutek którego dochodzi do ocierania o siebie tkanki kostnej w stawie rzepkowo-udowym.
Chondromalacja rzepki – objawy
Pierwszym objawem chondromalacji rzepki, na który warto zwrócić uwagę jest ból. W początkowej fazie występuje w trakcie chodzenia, a z czasem również w pozycji siedzącej. Może pojawić się obrzęk kolana po schodzeniu lub wychodzeniu po schodach, gdy stawy kolanowe ulegną przeciążeniu. Do pozostałych objawów należą:
- niestabilność stawu
- sztywność stawu
- zmieniony obrys stawu
- osłabienie mięśnia czworogłowego uda
- uczucie ,,chrupania” i ,,przeskakiwania” w kolanie
Chondromalacja rzepki – leczenie
W początkowej fazie leczenie chondromalacji rzepki przebiega zachowawczo. Do najczęściej stosowanych zabiegów należą:
- Fizykoterapia – ma na celu zniwelowanie bólu i tym samym poprawę komfortu życia pacjenta. U chorego stosowane są poszczególne metody: krioterapia, laseroterapia, ultradźwięki, elektroterapia oraz diatermia krótkofalowa.
- Kinezyterapia – polega na wykonywaniu ćwiczeń rozciągających , wzmacniających mięśnie(przede wszystkim mięśnia czworogłowego uda) oraz stabilizujących kolano. Celem zabiegów manualnych jest również poprawienie ruchomości stawu.
- Leczenie farmakologiczne – polega wstrzykiwaniu lub doustnym przyjmowaniu preparatów, które w pewnym stopniu regenerują zdegradowaną chrząstkę oraz odżywiają ją.
W zaawansowanym stadium stosowana jest operacja. Do najczęściej przeprowadzanych zabiegów należy artroskopia i chondroplastyka, której celem jest usunięcie uszkodzonej i spękanej tkanki oraz wyrównanie powierzchni stawowych. Poza tym u pacjentów wykonywane są zabiegi, które umożliwiają wypełnienie ubytków w chrząstce komórkami mezanchymalnymi. Inną metodą leczenia schorzenia jest wypełnienie ubytków biomateriałem, przez otwór wykonany w miejscu ubytku. Uszkodzenia chrząstki stawowej można również zlikwidować za pomocą przeszczepu chrzęstno-kostnego. Po zbiegu pacjenci noszą ortezę stabilizującą, która zmniejsza nacisk kości udowej na rzepkę.
