Zespół górnego otworu klatki piersiowej to objawy neurologiczne i naczyniowe, które występują w górnych kończynach, wskutek ucisku  na splot ramienny, tętnicę podobojczykową i pachową oraz żyłę podobojczykową. Ucisk pojawia się między odcinkiem szyjnym kręgosłupa i pachą. Dochodzi do niego wskutek anatomicznych wad wrodzonych i urazów kręgosłupa.

 

 

Zespół górnego otworu klatki piersiowej – czym jest?

Górny otwór klatki piersiowej obejmuje segmenty kręgosłupa od tyłu, górne żebra od boku i połączenie żebrowo-mostkowe od przodu. Jednak traktując ten obszar jako przejście szyjno-piersiowe należałoby uwzględnić pas barkowy z połączeniem łopatkowo-obojczykowym oraz górną część śródpiersia.

Schorzenie powstaje m.in. wskutek zaburzenia struktur mięśniowych i aparatu więzadłowego w górnym obszarze klatki piersiowej. Ponadto ucisk na struktury nerwowo-naczyniowe może być spowodowany:

• dodatkowym żebrem w odcinku szyjnym
• szczątkowym żebrem szyjnym
• nieprawidłowościami włóknisto-mięśniowymi w trójkącie mięśni pochyłych
• zrostem przyczepów mięśni pochyłych
• uciskiem mięśnia piersiowego mniejszego

Na powstawanie schorzenia wpływają też takie czynniki jak:

• nieprawidłowa postawa ciała
• poddawanie rąk dużym przeciążeniom podczas wykonywania powtarzalnych ruchów
• przerośnięta obręcz barkowa wskutek przeciążania, np. u ciężarowców
• urazy i złamania: obojczyka, pierwszego żebra, itd.
• przewlekły i silny stres, który zmniejsza wydolność struktur w obrębie górnego otworu klatki piersiowej

Zespół górnego otworu klatki piersiowej – objawy

Objawy zespołu górnego otworu klatki piersiowej mogą być różne, natomiast ich intensywność zależy od stopnia wywieranego ucisku na splot ramienny, tętnicę oraz żyłę podobojczykową. Schorzenie dzieli się na 3 typy:

Zespół żylny – występuje wskutek ucisku żyły podobojczykowej lub pachowej między obojczykiem a pierwszym żebrem. Nieleczony prowadzi do powstania niebezpiecznej zakrzepicy. Objawy występują nagle lub nasilają się stopniowo i należą do nich: przewlekły ból o charakterze tępym, uczucie ciężkości ręki (np. w trakcie snu), obrzęk dłoni i przedramienia, zwłaszcza w godzinach porannych oraz zaczerwienienie skóry kończyny. Dochodzi do rozszerzenia żył powierzchniowych na całym ramieniu, klatce piersiowej, plecach i szyi.

Zespół tętniczy – powstaje wskutek ocierania tętnicy podobojczykowej o pierwsze żebro, przez co dochodzi do jej zwłóknienia. Konsekwencją tego może być tętniak i miażdżyca. W zaawansowanym stadium powstają zakrzepy w tętniakowo poszerzonych naczyniach. Skrzepliny odrywają się od ścianek naczyń i powodują bolesne zatory. Charakterystycznym objawem są zimne dłonie oraz zmiany troficzne palców, m.in.: przebarwienia, ścieńczenia skóry, zmiany rozpadowe z tworzeniem trudno gojących się owrzodzeń. Ponadto, zależnie od położenia kończyny górnej może pojawi się osłabienie lub zanik tętna.

Zespół neurogenny – powstaje wskutek ucisku na splot ramienny. Pacjenci najczęściej odczuwają: ból w odcinku szyjnym kręgosłupa, który obejmuje także obręcz barkową, drętwienie kończyny (głównie po wewnętrznej stronie ramienia, przedramienia, dłoni oraz IV i V palca), uczucie mrowienia, ból głowy oraz zmniejszenie siły ucisku dłoni, w zaawansowanych przypadkach widoczny zanik mięśni dłoni.

Zespół górnego otworu klatki piersiowej – leczenie

Zespół górnego otworu klatki piersiowej leczony jest zachowawczo oraz operacyjnie w zależności od stopnia zaawansowania zmian. W leczeniu zachowawczym stosowane są zabiegi rehabilitacyjne z zakresu fizykoterapii oraz kinezyterapii. Terapia obejmuje między innymi korekcję postawy ciała, ćwiczenia obręczy barkowej, stretching mięśni pochyłych oraz piersiowych, a także ćwiczenia oddechowe torem przeponowym.

Głównym celem jest zredukowanie bólu i napięcia mięśniowego w obręczy barkowej oraz szyjnym odcinku kręgosłupa. Jeśli leczenie zachowawcze nie przynosi ulgi, to konieczna jest operacja, w trakcie której lekarze usuwają przyczynę. Jeśli jest nią ocieranie tętnicy o żebro, to zostaje ono usunięte.

Schorzenie prowadzi do poważnych powikłań zdrowotnych. Dlatego warto jak najwcześniej rozpocząć rehabilitację, ponieważ we wczesnym etapie możliwe jest całkowite wyleczenie przypadłości i uniknięcie operacji.