Zespół bólowy kręgosłupa (back pain) nie jest chorobą samą w sobie, ale raczej objawem towarzyszącym wielu chorobom, którego dokładna przyczyna często jest nieznana. Zespół bólowy kręgosłupa korzeniowy i rzekomokorzeniowy mogą pojawić się u każdej osoby pod wpływem działania różnych czynników. Czym dokładnie jest zespół korzeniowy i rzekomokorzeniowy i jak można go leczyć?
Zespół korzeniowy – objawy
Objawy zespołu korzeniowego kręgosłupa zależą od lokalizacji korzenia i siły jego ucisku. Najczęściej występują w lędźwiowym lędźwiowo-krzyżowym lub szyjnym odcinku kręgosłupa, rzadziej w odcinku piersiowym . Zwykle są prawo lub lewostronne, jednak przy dużych przepuklinach lub zmianach zwyrodnieniowych może wystąpić konflikt obustronny. Pacjenci odczuwają przy tym:
- silny ból, który promieniuje do palców dłoni lub stóp (promieniowanie bólu ściśle ograniczone do określonego dermatomu), najczęściej występuje tylko w jednym odcinku kręgosłupa
- uczucie drętwienia, parestezji spowodowane uciskiem na korzeń nerwu
- znaczne osłabienie, a w konsekwencji zanik niedowładnych mięśni
- osłabienie, zanik odruchów ścięgnistych
- ograniczenie ruchomości kręgosłupa
- dodatni objaw Bragarda
- objaw Laseque’a dodatni poniżej kąta 45°
- w zaawansowanych przypadkach zaburzenia funkcji seksualnych oraz zaburzenie zwieraczy
Objawy bólowe nasilają się podczas kichania lub próby rozciągania nerwu i występują najczęściej jednostronnie, asymatrycznie. Symptomy kliniczne często są skutkiem uszkodzenia korzeni S1, L5, L4, C6. Zespół ten pojawia się przede wszystkim u osób młodych i w średnim wieku.
Korzeniowy zespół bólowy kręgosłupa- przyczyny występowania
Korzeniowy zespół bólowy kręgosłupa to objaw zaburzenia funkcji korzenia przedniego lub tylnego nerwu rdzeniowego. Najczęściej występujące typy to: rwa barkowa, rwa kulszowa lub rwa udowa. Schorzenie w większości przypadków dotyka osób przed 50 rokiem życia. Jego objawy występują nagle, są intensywne, krótkotrwałe oraz nasilają się okresowo. Do najczęściej występujących przyczyn zespołu korzeniowego należą:
- uszkodzenie mechaniczne krążka międzykręgowego (dysku) z wypukliną lub przepukliną jądra miażdżystego
- zmniejszenie średnicy otworu międzykręgowego
- zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa bądź reumatoidalne zapalenie stawów
- guzy o charakterze nowotworowym w obrębie kręgosłupa
- niektóre choroby zakaźne : wirus półpaśca, który zainfekował komórki zwoju kręgowego
- zmiany chorobowe w tkankach wokół korzeni nerwowych kręgosłupa, miejscowe stany zapalne
- zmniejszona aktywność fizyczna, znaczna otyłość
Rzekomokorzeniowy zespół bólowy kręgosłupa- objawy
Rzekomokorzeniowy zespół bólowy kręgosłupa może wystąpić w każdym jego odcinku, ale najczęściej dotyka odcinka lędźwiowo-krzyżowego kręgosłupa. Objawy schorzenia mają charakter nawrotowy, mogą trwać nawet kilka lat, a z czasem nasilają się. Jednak w początkowej fazie są często bagatelizowane przez pacjentów. Należą do nich:
- Receptorowy ból o charakterze rwącym, rozlanym i tępym, z okresowymi nasileniami. Promieniuje do bliższych części kończyn, np. uda, barku, łokcia, itd. (bez ścisłego związku z określonym dermatomem)
- Ból może jednocześnie obejmować kilka odcinków kręgosłupa
- Przeczulica skórna – nadwrażliwość skóry nawet na dotyk
- Dodatni objaw Laseque’a powyżej kąta 45-50°
- Parestezje: drętwienie, mrowienie i osłabienie czucia
- Dodatni objaw Bragarda
Zespół bólowy rzekomokorzeniowy może pojawić się w każdym wieku.
Rzekomokorzeniowy zespół bólowy kręgosłupa-przyczyny występowania
- Zaburzenia prawidłowych stereotypów ruchowych
- Dysbalans napięć mięśniowych (zwiększone napięcie i przykurcze mięśni posturalnych; obniżone napięcie mięśni fazowych)
- Zmiany przeciążeniowe okołokręgosłupowych tkanek miękkich
- Zablokowanie w stawach międzykręgowych i krzyżowo-biodrowych
Zespół korzeniowy i rzekomokorzeniowy – różnice
Każdy rodzaj zespołu (korzeniowy i rzekomokorzeniowy) posiada charakterystyczne objawy. Podstawowym symptomem jest ból, na który należy zwrócić uwagę. W przypadku pierwszego typu, ma charakter jednostronny, ostry, pojawia się nagle i promieniuje do dystalnych części kończyn – stopy, dłoni lub palców, wywołując również drętwienie. Natomiast w drugim przypadku występuje obustronny ból, o charakterze tępym i rozlanym. Chory często musi zmieniać pozycję, aby odczuć chwilową ulgę. Ból promieniuje do proksymalnych części kończyn: kolan, podudzi, barków, łokci, a nawet tyłu głowy i karku. Zespół korzeniowy wywołuje zaburzenie czucia powierzchniowego, natomiast rzekomokorzeniowy wywołuje przeczulicę skórną. Pierwszy typ schorzenia często prowadzi do niedowładów i porażenia mięśni. Natomiast drugi nie wywołuje ich w ogóle.
Odpowiednie techniki manualne pozwalają zdiagnozować rodzaj schorzenia. Następnie u naszych pacjentów dobieramy odpowiednie ćwiczenia, których celem jest zniwelowanie bólu oraz przywrócenia sprawności ruchowej.
