Torbiel galaretowata nadgarstka (ganglion) to zbudowana z tkanki łącznej przestrzeń jamista wypełniona płynem lub galaretowatą substancją. Ma postać guza o kulistym kształcie, ale nie jest nowotworem. Jest połączona z pochewką ścięgnistą lub jamą stawową. Pojawia się po stronie grzbietowej (zwykle w okolicy powierzchni łódeczkowato-księżycowej) lub dłoniowej nadgarstka. Torbiele o mniejszych wymiarach są usuwane za pomocą igły, przez którą lekarz wyciąga ich zawartość. Natomiast w przypadku większych, wykonywany jest zabieg chirurgiczny. Kluczową rolę w leczeniu torbieli odgrywa fizjoterapia.
Torbiel galaretowata nadgarstka – przyczyny
Torbiel galaretowata nadgarstka może mieć wiele przyczyn, do których należą:
- częste urazy nadgarstka
- zmiany degeneracyjne tkanki łącznej
- przeciążenie stawu nadgarstkowego
- przewlekły stan zapalny ścięgien mięśni lub torebek stawowych
- wzmożona praca ścięgien w nadgarstku
Do powstania torbieli w takich przypadkach dochodzi wskutek wytwarzania nadmiaru płynu maziowego przez pochewkę ścięgnistą. To powoduje pogrubienie pochewki i powstawanie galaretowatej substancji. Początkowo, ganglion nie osiąga dużych rozmiarów, jednak wraz z rozwojem schorzenia może osiągnąć średnicę nawet kilku centymetrów (nie dochodzi do przebicia skóry). Najczęściej torbiel galaretowata występuje u kobiet pomiędzy 20-40 rokiem życia.
Diagnostyka torbieli galaretowatej obejmuje badanie palpacyjne, ocenę wzrokową oraz badanie USG lub dokładniejsze – RM.
Torbiel galaretowata nadgarstka – objawy
Torbiel galaretowata nadgarstka objawia się w postaci guza o twardej strukturze, któremu współtowarzyszy:
- uwypuklenie podskórne, które pod wpływem docisku daje wrażenie przesunięcia
- wrażliwość na dotyk podczas badania palpacyjnego
- uczucie drętwienia i zaburzenia czucia w miejscu występowania guzka (rzadko)
- ból, który pojawia się podczas obciążania stawu z ganglionem
- stany zapalne w miejscu występowania torbieli
- u niektórych pacjentów powstaje lekki niedowład mięśni, w wyniku ucisku torbieli na nerwy
Torbiel galaretowata nadgarstka – leczenie
Torbiel galaretowata nadgarstka, w niektórych przypadkach zanika sama po odciążeniu nadgarstka na pewien czas. Jeśli tak się nie stanie, wykonywany jest zabieg tzw. aspiracji, czyli odessania galaretowatej substancji z gangliona oraz podaje się kortykosteroidy. Jeżeli zabieg nie przynosi efektów, przeprowadzana jest operacja. Warto jednak jak najszybciej po zauważeniu zmian rozpocząć fizjoterapię. Dzięki temu możliwe jest wczesne zlikwidowanie torbieli i uniknięcie zabiegu chirurgicznego. W tym celu stosowana jest m.in. laseroterapia lub ultradźwięki. Manualne zabiegi rehabilitacyjne są ważne przed oraz po operacji. U pacjentów przeprowadzany jest masaż tkanek, który niweluje ból, przyspiesza ich regenerację oraz zapobiega powstawaniu zrostów. Ponadto wykonywane są ćwiczenia nadgarstka w celu zwiększenia zakresu ruchowego oraz siły mięśni odpowiedzialnych za jego ruchy.
Pacjent powinien unikać przeciążania chorej kończyny do czasu odzyskania pełnej sprawności ruchowej. Pomocny w leczeniu jest kinesiotaping, czyli specjalne taśmy naklejane na nadgarstek, które go odciążają i redukują ból. Rehabilitacja jest ważna, ponieważ zmniejsza ryzyko ponownego wytworzenia torbieli.
Torbiel galaretowata to nienowotworowa zmiana, jednak nie powinno się jej lekceważyć, ponieważ możliwe jest zezłośliwienie jej, często w wyniku braku leczenia.
