Paluch koślawy (hallux valgus) to koślawe zniekształcenie palucha w I stawie śródstopno-paliczkowym, który odchyla się w kierunku zewnętrznej strony stopy. Taki stan powoduje z czasem zniekształcenie stopy oraz wywołuje zwyrodnienia stawów. Wiele osób cierpi na tę przypadłość, ale często jest ona bagatelizowana. Wskutek tego zmiany pogłębiają się, aż dochodzi do poważnych powikłań. 

 

 

Paluch koślawy – czym dokładnie jest?

Paluch koślawy najczęściej jest nazywany haluksem. To największy palec u stopy, którego staw ulega deformacji. Z czasem zmiany stają się tak duże, że pacjent odczuwa silny ucisk i podrażnienie kości podczas chodzenia, zwłaszcza w butach. To z kolei prowadzi do stanu zapalnego kaletki stawowej oraz nadbudowy tkanki kostnej, co jeszcze bardziej uwidacznia koślawość. W zaawansowanym stadium, paluch może zachodzić na drugi, a nawet trzeci palec. W początkowym etapie powstawania schorzenia zmiany są łagodne. Natomiast wraz z rozwojem stanu zapalnego zaczyna występować ból. U wielu pacjentów koślawość palucha wywołuje zwyrodnienie w okolicy stawu śródstopno-paliczkowego. Haluksy znacznie częściej występują u kobiet niż u mężczyzn. Deformacja ta może pojawić się już w wieku młodzieńczym i występować obustronnie w różnym stopniu zaawansowania.

Paluch koślawy – przyczyny

Paluch koślawy może mieć wiele przyczyn, wśród których wyróżnia się:

• Nieprawidłowe ustawienie kończyn dolnych (np. koślawość kolan), co wiąże się z nieprawidłowościami obciążenia stopy.
• Noszenie nieodpowiedniego obuwia – buty ze zwężanymi noskami często wywierają ucisk na największy palec stopy i powodują jego deformację. Z kolei noszenie obuwia na wysokich obcasach sprawia, że przód stopy ulega rozszerzeniu, a jej poprzeczny łuk znacznie się obniża.
• Geny – schorzenie może zostać odziedziczony po przodkach. W takich przypadkach u pacjentów najczęściej występują takie wady jak: osłabienie tkanki łącznej, niewłaściwy kształt stawu śródstopno-paliczkowego oraz egipski kształt stopy – paluch jest znacznie dłuższy od drugiego palca.
• Przebyte stany zapalne stawów
• Wadliwa struktura mięśnia piszczelowego tylnego
• Przykurcz w okolicy ścięgna Achillesa
• Dna moczanowa

Paluch koślawy – objawy schorzenia

Paluch koślawy najczęściej występuje u kobiet, ponieważ posiadają słabszą strukturę mięśniowo-więzadłową stóp niż mężczyźni. Do objawów, na które warto zwrócić uwagę należą:

• ból przyśrodkowej części stopy w okolicy I stawu śródstopno-paliczkowego
• tkliwość uciskowa
• ograniczenie zgięcia grzbietowego palucha, sztywność poranna
• odciski, modzele
• zaczerwienienie dużego palca, mrowienie, drętwienie części grzbietowej stopy
• powracający ból
• zapalenie kaletki stawowej

Paluch koślawy – leczenie

Paluch koślawy w zaawansowanym stadium leczony jest operacyjnie. Pomocne jest także stosowanie ortezy, która odciąża staw oraz stabilizuje palec. Natomiast w leczeniu oraz profilaktycznie, pacjenci używają wkładek ortopedycznych, które pozwalają utrzymać stopę w prawidłowej pozycji podczas chodzenia. Leczenie zachowawcze polega na przeprowadzaniu zabiegów rehabilitacyjnych i warto rozpocząć je najwcześniej jak to możliwe. Dzięki temu można zapobiec operacji. Celem zabiegów jest zniwelowanie bólu oraz przywrócenie funkcji stopy. W pierwszym etapie stosuje się najczęściej fizykoterapię: laseroterapię, kąpiele wirowe, falę uderzeniową, a także krioterapię, pole magnetyczne oraz ultradźwięki.

Kluczową rolę odgrywają jednak zabiegi manualne oraz kinesiotaping. Ćwiczenia są dobierane indywidualnie do pacjenta, w zależności od stopnia zaawansowania deformacji, a ich celem jest zahamowanie zmian, wzmocnienie struktur stopy oraz przywrócenie prawidłowego przewodnictwa nerwowego. Ważne jest, by poprawić zakres ruchomości w I stawie śródstopno-paliczkowym, skorygować ustawienia stopy oraz zreedukować chodzenie ze zwróceniem uwagi na prawidłową postawę ciała. Do często stosowanych należą ćwiczenia rozciągające między innymi streching mięśnia prostownika palucha długiego , trójgłowego łydki. W leczeniu zachowawczym u pacjentów stosuje się także kinesiotaping, czyli oklejanie palca specjalnymi plastrami. Dzięki temu staw zostaje odciążony, ból zanika oraz łatwiej jest skorygować ustawienie palca.